فلسفۀ تناسب اندام
به‌طور‌کلی ورزش، پدیده‌ای فراگیر و تاریخی است و بر این اساس، بسیاری از مکتب‌های فکری برای فعالیت بدنی، فلسفه و غایتی در نظر گرفته‌اند و بر اساس مبانی فکری خود در پی تبیین آن برآمده‌اند. در اندیشه و فرهنگ ایرانی توجه به فعالیت بدنی و ورزش جایگاه و پایگاه ویژه‌ای دارد. پی‌جویی در این موضوع ما را به اساطیر ایرانی می‌کشاند که در آنجا ورزیدگی و تنومندی قهرمانان به تصویر کشیده شده است. با توسعۀ جوامع و پیشرفت فناوری، تناسب اندام به پدیده‌ای اجتماعی و ارزش فرهنگی و نمادین تبدیل‌شده است. در چند دهۀ اخیر، با رشد حوزه‌های گوناگون علوم ورزشی بسیاری از افراد جامعۀ ایرانی به سمت و سوی تناسب اندام رفته‌اند.
بر این اساس، توجه به فلسفۀ تناسب اندام برای مربیان و مدرسان امری ناگزیر است. آنچه در این مجال باید از آن سخن گفت، ارتباط تناسب اندام با سایر ورزش‌ها و حتی زندگی روزمره است. فردی که تناسب اندام دارد، در حوزه‌های مختلف ورزشی عملکرد بهتری از خود نشان می‌دهد. بر اساس یافته‌های علمی، اجرای فعالیت ورزشی و به تبع آن، داشتن تناسب اندام باعثِ ایجاد اعتماد‌به‌نفس، قدرت ذهنی و فکری، سلامت بدنی، صرفه‌جویی در هزینه‌های پزشکی و … می‌شود. یکی از روش‌های بسیار مطلوب رسیدن به تناسب اندام، تمرین‌های مقاومتی است. با توجه به شرایط نامطلوب زندگی کنونی و بیماری‌های مزمن ناشی از آن، مانند افزایش چربی خون، قند خون، سستی مفاصل و پوکی استخوان در سنین بالا و … تمرین‌های مقاومتی انتخاب بسیار مناسبی برای کاهش اثرات سوء این بیماری‌ها و رسیدن به اندامی متناسب و ورزیده است.
تمرین‌های مقاومتی
تمرین مقاومتی _ که با نام تمرین با وزنه یا تمرین قدرتی نیز شناخته می‌شود _ یکی از رایج‌ترین تمرین‌ها برای ارتقاء آمادگی جسمانی و بهبود شرایط آماده‌سازی ورزشکاران است. تمرین قدرتی، تمرین با وزنه و تمرین مقاومتی، تمرینی است که سیستم عضلانی _ اسکلتی در مقابل یک نیروی خارجی فعالیت می‌کند. معمولاً تولید نیرو هنگام استفاده از برخی تجهیزات صورت می‌گیرد. تمرین‌های مقاومتی و قدرتی را می‌توان با استفاده از وزن بدن، باندهای کشی، تمرین‌های پلایومتریک و دویدن روی تپه انجام داد. تمرین با وزنه، بیانگر نوعی از تمرین‌های مقاومتی است که در آن، از وزنه‌های آزاد یا دستگاه برای تمرین استفاده می‌شود.
افزایش تعداد باشگاه‌های بدنسازی و ارتقا سلامت، وسایل و تجهیزات تمرین‌های مقاومتی در فضاهای عمومی (به‌ویژه پارک‌ها)، مدارس و دانشگاه‌ها، نشان‌دهندۀ محبوبیت و رواج این نوع از تمرین‌های جسمانی در بین مردم است. کسانی که در برنامه‌های تمرین مقاومتی شرکت می‌کنند، درصدد دستیابی به فواید سلامتی و آمادگی جسمانی هستند؛ مانند افزایش قدرت، افزایش تودۀ بدون چربی، کاهش چربی بدن و بهبود عملکرد جسمانی در یک فعالیت ورزشی یا فعالیت‌های روزمره و همچنین بهبود حساسیت انسولینی و فشار خون استراحتی و … .
برنامۀ تمرین مقاومتی با ساختار متناسب، می‌تواند تمام این فواید را به همراه داشته باشد؛ در‌حالی‌که بر یک یا چند مورد از آنان تأکید بیشتری دارد. علاقمندان آمادگی جسمانی، کسانی که به‌طور تفریحی تمرین با وزنه انجام می‌دهند و ورزشکاران، همه انتظار دارند که با اجرای یک برنامۀ تمرین مقاومتی، از‌نظر قدرت یا اندازۀ عضله (هاپیرتروفی عضلانی) پیشرفت کنند. انواع گوناگونی از تمرین مقاومتی (مانند ایزوکینتیک، مقاومت متغیر، ایزومتریک، پلایومتریک) می‌تواند برای دستیابی به این اهداف به‌کار گرفته شود. به علاوه، برنامه‌ها یا سیستم‌های تمرینی متنوع (مانند ترکیبی از ست‌ها، تکرارها و مقاومت‌ها) تا زمانی که یک محرک تمرینی مؤثری برای سیستم عصبی فراهم کنند، می‌توانند افزایش معنی‌داری در قدرت یا هایپرتروفی عضلانی ایجاد کنند. کارایی برنامه‌ها یا سیستم‌های تمرین مقاومتی، به تأثیر و بهره‌گیری مناسب آن در برنامه یا نسخۀ تمرینی بستگی دارد. فواید مرتبط با آمادگی جسمانی تا زمانی ادامه می‌یابد که محرک‌های تمرینی مؤثر باشد. این امر نیازمند افزایش سختی کار (مانند اضافه‌بار تدریجی) به روش‌های مختلف و استفاده از برنامه‌های دوره‌بندی شده است.
بیشتر ورزشکاران و علاقمندان آمادگی جسمانی انتظار دارند، قدرت و توان کسب‌شده از طریق برنامۀ تمرین مقاومتی، باعث بهبود عملکرد ورزشی یا فعالیت‌های روزمره زندگی شود. تمرین مقاومتی می‌تواند عملکرد حرکتی را نیز ارتقا دهد (مانند توانایی سرعت، پرتاب یک شیء یا بالا رفتن از پله‌ها) و در ادامه به تکرار صحیح حرکت‌ها، تمرین‌ها و فعالیت‌های کارآمد روزمره منجر شود. میزان انتقال از یک برنامۀ تمرین مقاومتی به یک فعالیت جسمانی ویژه، به اختصاصی بودن برنامه بستگی دارد. تمرین‌های چند‌مفصلی، مانند حرکت کلین پولز در مقایسه با تمرین‌های تک‌مفصلی مانند جلو ران و پشت ران، بیشترین انتقال نیرو را برای افزایش توانایی پرش عمودی دارد. تمرین‌های چند‌مفصلی و تک‌مفصلی باعث افزایش قدرت عضله‌های چهارسر ران و همسترینگ می‌شود. تشابه بیشتر بیومکانیکی و الگوهای فراخوانی تارهای عضلانی در تمرین چند‌مفصلی و اغلب فعالیت‌های ورزشی یا روزمره باعث انتقال بیشتر می‌شود. به‌طور‌کلی تمرین‌های چند‌مفصلی در مقایسه با تمرین‌های تک‌مفصلی اختصاصی‌تر هستند و قابلیت انتقال بیشتری به تکالیف عملکرد حرکتی دارند.
